"Nasz Skarb idzie do przedszkola"

„Nasz Skarb idzie do przedszkola-kilka refleksji o adaptacji"

mgr Marta Jelonek

                Już podjęliście decyzję i Wasze dziecko we wrześniu po raz pierwszy samodzielnie przekroczy przedszkolny próg. Dla niejednego dzieciaka i niejednego rodzica będzie to pierwsze dłuższe rozstanie, niejeden maluch po raz pierwszy pozostanie w nowym otoczeniu, pod opieką nieznanych sobie osób.

                Jak wesprzeć dziecko w nowym wyzwaniu? Jak powinni zachować się rodzice?

                Nie istnieje uniwersalna recepta dla wszystkich dzieci, ponieważ każde dziecko jest inne. Różnice odnoszą się zarówno do poziomu zdolności przystosowawczych, możliwości poznawczych, sposobów okazywania emocji jak i do nabytych umiejętności oraz doświadczeń wyniesionych ze środowiska rodzinnego – metod wychowawczych, nawyków, zwyczajów i rytuałów domowych. Każdy rodzic zna swoje dziecko, jego zachowania i potrzeby. Istotą dobrej adaptacji jest poczynienie przygotowań w rodzinie, a także poznanie oczekiwań przedszkola. Oczekiwania te wynikają z możliwości rozwojowych dzieci w wieku trzech lat i służą jak najszybszemu i najmniej bolesnemu przebrnięciu dziecka przez czas adaptacji.

                Psychologia rozwoju dziecka określa normy i podaje podstawowe umiejętności dostępne dla 3-latka w zakresie samoobsługi

• Ukończony trening czystości (mogą zdarzyć się „wpadki” szczególnie podczas snu lub ciekawej zabawy)

• Sygnalizowanie potrzeb fizjologicznych
• Samodzielność w czynnościach higienicznych w toalecie (zdjęcie i ubranie bielizny, korzystanie z papieru toaletowego)

• Mycie rąk mydłem i wycieranie ich
• Wycieranie nosa
• Samodzielne jedzenie łyżką/widelcem i gryzienie potraw stałych
• Picie z kubka z uszkiem
• Zdejmowanie podstawowych części garderoby, obuwia i próby wkładania odzieży
• Samodzielne, w miarę rytmiczne, naprzemienne chodzenie po schodach przy poręczy
• Rozpoznawanie własnych rzeczy

oraz sprawności motoryczne, możliwości poznawcze i zakres wiedzy o najbliższym otoczeniu (wybrane standardy):

• Wie jak ma na imię i reaguje na nie, wie ile ma lat
• Radzi sobie z prostą układanką (klocki, puzzle)
• Interesuje się otoczeniem, zadaje pytania, by zaspokoić swoją ciekawość
• Komunikuje się zrozumiale z opiekunami i rówieśnikami, buduje zdania (również pytające)
• Rozumie proste polecenia opiekunów i wypełnia je
• Potrafi przez kilka – kilkanaście minut skupić uwagę na słuchaniu czytanej bajeczki, rysowaniu, układance, konstruowaniu z klocków
• Rysuje zamknięte koło, koloruje obrazki z mniejszą lub większą dokładnością
• Chętnie podejmuje każdą działalność plastyczną, próbuje ciąć nożyczkami
• Biega, omija przeszkody, nie przewraca się bez powodu, podskakuje, krótką chwilę stoi na jednej nodze, chodzi po krawężniku, chodzi na palcach, zeskakuje z jednego stopnia nie tracąc przy tym równowagi
• Rzuca i łapie piłkę, bez problemu korzysta z urządzeń na placu zabaw

                Nie zrażajcie się, jeśli wasze dziecko nie potrafi jeszcze wszystkiego, trzylatek szybko nabierze wprawy podczas regularnych ćwiczeń. Słusznym natomiast będzie wykorzystanie okresu wakacji do tego, aby dziecko nabyło lub udoskonaliło większość z wyżej wymienionych umiejętności. Jeśli wasze dziecko  jest mało samodzielne pomagajcie mu, ale go nie wyręczajcie. Nie okazujcie zniecierpliwienia, nie popędzajcie, bo zniechęci się do samodzielnych prób, a wy stracicie najlepszą okazję do sprawienia sobie i dziecku przyjemności z faktu zyskania nowej umiejętności. Odpowiedzialny rodzic da dziecku do ręki narzędzie - wskaże drogę rozwiązywania problemów, podpowie, jak uniknąć kłopotów („Jeżeli postawisz kubek przed talerzykiem, nie strącisz go łokciem”, „Jeśli przytrzymasz spodenki w ten sposób, będzie ci łatwiej je założyć”). Chwalcie każdy przejaw samodzielności i motywujcie do niej używając zwrotów: mógłbyś, zgadnij, pomóż, potrafisz, świetnie ci idzie.

                Personel przedszkola nigdy nie zostawi dziecka sam na sam z problemem, pomocą, wsparciem i opieką służymy każdemu powierzonemu naszej opiece wychowankowi. Należy zwrócić jednakże uwagę na fakt, że dziecko samodzielne jest mniej zależne od pomocy innych, realizuje potrzebę sprawstwa i odczuwa satysfakcję z własnych umiejętności „ja to potrafię”, nie czuje się bezradne w codziennych sytuacjach przedszkolnych.

                Uświadomcie malca, że każde nowe miejsce niesie za sobą niespodzianki, które nie zawsze będą dla niego miłe. Nie roztaczajcie przed maluchem zbyt optymistycznych wizji, ale też nie rozprawiajcie przy nim na temat problemów, wątpliwości, co do jego poradzenia sobie w środowisku przedszkolnym. Nie obiecujcie rzeczy niemożliwych do spełnienia lub takich, co do których nie zasięgnęliście opinii u personelu. Nie podejmujcie za dziecko decyzji dotyczących jedzenia – zdrowy przedszkolak powinien poznawać nowe smaki, chętnie próbować serwowane w przedszkolu posiłki. Zachęćcie dziecko do odpoczynku po obiedzie – to najlepszy czas na relaks, wyciszenie po przedpołudniowych trudach i emocjach i nabranie energii do dalszej zabawy popołudniu.

                Tuż przed rozpoczęciem roku szkolnego wspólnie z dzieckiem przygotujcie i podpiszcie wyprawkę. Pantofle na bezpiecznej, nie śliskiej podeszwie, zapinane na rzepy lub wsuwane z przytrzymującą stopę gumką, śpiworek i piżamę do poobiedniego odpoczynku. Wygodny strój przedszkolaka to:

5. Luźne spodenki z gumką w pasie, getry, spódniczka lub tuniczka
5. Skarpety lub rajstopy w odpowiednim rozmiarze
5. Podkoszulek z luźnym dekoltem
5. Bluza dresowa lub lekki sweterek z dającymi się łatwo podciągnąć rękawami
6. Buty typu sportowego, najlepiej pełne (piasek w piaskownicy i rosa na trawie nie służą sandałkom)
5. Wygodna kurtka na suwak
5. Czapeczka z daszkiem na słońce lub kryjąca uszy w razie chłodu.

                Nie zakładajcie szelek, zapinanych na guziki koszul z mankietami, spodni, spódniczek ani ubrań wizytowych, o dużej wartości. Codzienny, łatwy w obsłudze strój, który daje się wyprać w przypadku poplamienia farbami czy jedzeniem, będzie zawsze zgodny z przedszkolną modą.

                W worku w szatni muszą się znaleźć 3 komplety ubrań na zapas:

• majtki, rajstopy lub skarpety
• spodenki na gumkę lub wygodne getry
• bluzki, podkoszulki z rozciągliwym dekoltem

Codziennie popołudniu sprawdźcie zawartość woreczka i w razie potrzeby na drugi dzień uzupełnijcie zapasy.

                Pozwólcie maluchowi na wybór wzoru na kapciach, koloru woreczka na ubrania. Wytłumaczcie, po co zostawiacie w szatni zapasowe komplety ubrań – to dobry moment na przekonanie dziecka, że każdemu może przydarzyć się pobrudzenie bielizny, pochlapanie bluzeczki zupą czy wylanie kompotu na spodenki. Wspólnie podpiszcie lub oznaczcie w sposób wiadomy dziecku (i czytelny dla personelu) jego ubrania. Razem wybierzcie i podpiszcie maskotkę, z którą maluch przyjdzie do przedszkola. Średniej wielkości pluszak pomoże w przetrwaniu pierwszych dni w przedszkolu.

                Chodzenie do przedszkola potraktujcie jako naturalną rzecz – „my chodzimy do pracy, ty idziesz do przedszkola”. Wyjaśnijcie, że to naturalne, że może być wam smutno, gdy nie będziecie razem i będziecie tęsknić, ale dzień w przedszkolu nie trwa długo i cały pozostały czas spędzicie razem. Nie przerywajcie rytmu chodzenia do przedszkola bez ważnego powodu – to tylko przedłuży okres adaptacji. Trzylatek doskonale rozumie, że rozstanie z wami to nie tragedia, bo za kilka godzin wrócicie. Problem może być wtedy, gdy dotąd nie rozstawaliście się z sobą nawet na chwilę.

                Jeśli wasze dziecko bardzo źle znosi rozstania lub dotąd nie miało do nich okazji, spróbujcie stopniowo przyzwyczaić go do nich. Najpierw niech zostanie z dziadkami czy opiekunką na godzinę, dwie, potem na dłużej. Nie żegnajcie malca ze łzami w oczach, nie przedłużajcie pożegnania w nieskończoność, ale też nie wychodźcie w pośpiechu lub po kryjomu – dziecko straci poczucie bezpieczeństwa. Bądźcie spokojni i zdecydowani, aby wasz niepokój nie udzielił się dziecku. Zawsze mówcie, gdzie będziecie - „wychodzę na zakupy”, „idę do pracy”, i uczciwie, by dziecko nie straciło do was zaufania, informujcie o porze powrotu „przyjdę jak się pobawisz i zjesz obiad”, „przyjdę jak odpoczniesz po obiadku i zjesz podwieczorek”, itp. Podobnie traktujcie rozstanie w przedszkolu – zaufajcie personelowi wybranej przez siebie placówki, oddajecie swój skarb w pewne ręce.

                Dziecko w wieku trzech lat potrzebuje ze strony rodziców dużo wsparcia i uczucia. Nie zapominajcie o okazywaniu uczuć i zapewnianiu o waszej miłości przy porannym pożegnaniu i przy odbieraniu malca. Odbierając dziecko pierwszego dnia, możecie wręczyć mu niespodziankę – drobny upominek z okazji zostania przedszkolakiem.

                Sukces adaptacji dziecka do warunków przedszkolnych i życia w społeczności zależy od wielu czynników, odpowiada za niego każda ze stron tego złożonego procesu. Zawsze należy pamiętać o tym, że stawka jest bardzo wysoka – szczęśliwy, zadowolony, uśmiechnięty przedszkolak.

POWODZENIA